کوچینگ تیمی یکی از زیرشاخه‌های کوچینگ سازمانی است که به‌منظور بهبود عملکرد و هماهنگی تیم‌های سازمانی طراحی شده است. در سازمان‌ها، کوچینگ می‌تواند در سه سطح اصلی انجام شود: کوچینگ فردی، کوچینگ تیمی و کوچینگ گروهی. کوچینگ تیمی با هدف ارتقاء هماهنگی، انسجام و بهبود عملکرد تیم‌ها، در سطوح مختلف سازمانی اجرا می‌شود.
دسته‌بندی کوچینگ تیمی
کوچینگ تیمی را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- کوچینگ تیم‌های راهبردی سازمان: این نوع کوچینگ برای تیم‌های مدیریتی و هیئت‌مدیره سازمان‌ها طراحی شده است. هدف، ارتقاء هماهنگی و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک است.
- کوچینگ تیم‌های عملیاتی : این نوع کوچینگ برای تیم‌های سطوح پایین‌تر و بخش‌های عملیاتی سازمان‌ها اجرا می‌شود. هدف، بهبود تعاملات روزانه و افزایش کارایی تیم در اجرای وظایف است.
نقش کوچ در کوچینگ تیمی
کوچ در کوچینگ تیمی به‌عنوان تسهیل‌گر و همراه تیم عمل می‌کند. وظیفه اصلی کوچ، کمک به اعضای تیم برای درک بهتر نقش‌های خود و دیگر اعضا، و ارتقاء هماهنگی و هم‌افزایی میان آنهاست. تیم‌ها معمولاً از ترکیب نقش‌های متنوعی تشکیل شده‌اند که هر یک به‌عنوان مکمل دیگری عمل می‌کنند. کوچ کمک می‌کند تا این نقش‌ها به‌صورت شفاف تعریف شوند و اعضا بتوانند به‌خوبی یکدیگر را تکمیل کنند.
مراحل تیم‌سازی و نقش کوچ
یک تیم در طول فعالیت خود از مراحل مختلفی عبور می‌کند که کوچ می‌تواند در هر مرحله نقشی کلیدی ایفا کند:
- مرحله شکل‌گیری (Forming): در این مرحله، اعضای تیم برای نخستین بار گرد هم می‌آیند. کوچ با کمک به تعریف اهداف و نقش‌ها، به شکل‌گیری قوام‌یافته تیم کمک می‌کند.
- مرحله طوفانی (Storming) این مرحله معمولاً با بروز تنش‌ها و تعارضات میان اعضا همراه است. کوچ با ارائه راهکارهای مناسب، فرآیند عبور از این مرحله را تسهیل کرده و از وقوع آسیب‌های جدی به تیم جلوگیری می‌کند.
- مرحله هنجارسازی (Norming):در این مرحله، تیم شروع به تعریف هنجارها و استانداردهای خود می‌کند. کوچ با هدایت صحیح، می‌تواند به ایجاد هنجارهای مؤثر و مثبت در تیم کمک کند.
- مرحله عملکرد (Performing): در این مرحله، تیم به بهره‌وری کامل خود می‌رسد. نقش کوچ در این مرحله نظارت بر عملکرد تیم و ارائه بازخوردهای سازنده برای حفظ و بهبود بهره‌وری است.
فرآیند اجرای کوچینگ تیمی
اجرای کوچینگ تیمی شامل مراحل زیر است:
الف. مرحله شکل‌گیری (Forming): در این مرحله، اعضای تیم برای نخستین بار گرد هم می‌آیند. کوچ با کمک به تعریف اهداف و نقش‌ها، به شکل‌گیری قوام‌یافته تیم کمک می‌کند.
ب. مرحله طوفانی (Storming) این مرحله معمولاً با بروز تنش‌ها و تعارضات میان اعضا همراه است. کوچ با ارائه راهکارهای مناسب، فرآیند عبور از این مرحله را تسهیل کرده و از وقوع آسیب‌های جدی به تیم جلوگیری می‌کند.
پ. مرحله هنجارسازی (Norming):در این مرحله، تیم شروع به تعریف هنجارها و استانداردهای خود می‌کند. کوچ با هدایت صحیح، می‌تواند به ایجاد هنجارهای مؤثر و مثبت در تیم کمک کند.
ت. مرحله عملکرد (Performing): در این مرحله، تیم به بهره‌وری کامل خود می‌رسد. نقش کوچ در این مرحله نظارت بر عملکرد تیم و ارائه بازخوردهای سازنده برای حفظ و بهبود بهره‌وری است.
روش‌های ارائه خدمات کوچینگ
خدمات کوچینگ تیمی می‌تواند به‌صورت حضوری یا آنلاین ارائه شود. کوچ با استفاده از تکنیک‌های مختلف، از جمله پرسشگری قدرتمند و ارائه بازخورد، به تیم کمک می‌کند تا به اهداف تعیین‌شده دست یابد.
نتیجه‌گیری
کوچینگ تیمی با هدف تقویت هماهنگی، افزایش بهره‌وری و ایجاد انسجام در تیم‌ها، یکی از ابزارهای مؤثر در کوچینگ سازمانی به‌شمار می‌رود. حضور کوچ در کنار تیم، نه‌تنها به شفاف‌سازی نقش‌ها و تسهیل ارتباطات کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز عبور مؤثر از مراحل مختلف تیم‌سازی و دستیابی به اهداف سازمانی می‌شود.
